اندیشه امین

مجموعه چهارم: نفی شک از این قرآن

بحث ساختاری سوره های مجموعه:

تشابه زیادی بین سوره شوری و سوره طه وجود دارد یکی از مظاهر این تشابه در ابتدای دو سوره و همچنین ابتدای مقاطع این دو سوره است و از این تشابه می توان به این نتیجه رسید که این سوره ها دارای محور واحدی هستند. همچنین همانطور که سوره طه ابتدای مجموعه خودش است، سوره طه هم ابتدای مجموعه خودش خواهد بود.

علاوه بر این در توضیح حروف مقطعه «کهیعص» بیان شد که هر یک از این حروف اگر در اوایل سوره ای بیاید، نشان دهنده این است که یا این سوره ابتدای مجموعه است و یا انتهای مجموعه. و این قاعده ای است که بر اساس استقرا و از خلال معانی قرآن فهم شده است. و پیش از این سوره های طه و یس و ص مطابق این قاهده بوده اند و هم اکنون هم سوره شوری مطابق این قاعده است چرا که در حروف مقطعه ابتدایش حرف «ع» وجود دارد.

بعد از سوره شوری دو سوره زخرف و دخان وجود دارد که ملاحظه خواهد شد که دارای شروع های یکسان هستند: «حم* وَالْکِتابِ الْمُبِینِ». اگر در سوره زخرف دقت شود، تشابه زیادی بین این سوره و سوره یوسف مشاهده خواهد شد چرا که شروع های مشابه و همچنین محورهای واحد دارند.

ابتدای سوره یوسف: «الر* تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْمُبِینِ* إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»

ابتدای سوره زخرف: «حم* وَالْکِتابِ الْمُبِینِ* إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ»

و این تشابه نشان دهنده وحدت محور این دو سوره است: «وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا....»

سوره دخان هم با سوره زخرف هم محور است چرا که سوره دخان در مورد شک در این قرآن: «بَلْ هُمْ فِی شَکٍّ یَلْعَبُونَ» بحث می کند.

اگر محور های سوره شوری و دو سوره زخرف و دخان را در کنار هم قرار دهیم به معنای متکاملی دست خواهیم یافت:

        الم* ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ.

        وَإِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ ....

پس از سوره دخان هم دو سوره جاثیه و احقاف می آیند که دارای شروع های مشابه و یکسان هستند که در حقیقت همان شروع و ابتدای سوره زمر است با این تفاوت که به ابتدایش حم اضافه شده: «حم*: تَنْزِیلُ الْکِتابِ مِنَ اللَّهِالْعَزِیزِ الْحَکِیمِ» و این نشان می دهد که سوره جاثیه همانند سوره زمر ابتدای مجموعه خودش است.

به این ترتیب ابتدا و انتهای سوره های مجموعه چهارم مشخص شد و بیان شد که این مجموعه دارای سه سوره شوری، زخرف و دخان است.

بحث معنایی سوره های مجموعه:

سوره شوری (سوره ابتدایی این مجموعه) که محورش مقدمه سوره بقره است، از خلال مضمون مشترک رسالت رسولان الهی و از خلال ظهور آثار اسماء الهی در مضمون رسالت رسولان، تاکید می کرد که هیچ شکی در این قرآن نیست.

اما سوره زخرف (سوره دوم این مجموعه) از خلال ذکر خصائص و ویژگیهای قرآن و ذکر محتوا و مضمون آن، بیان می کرد که هیچ شکی در این قرآن نیست.

سوره دخان (آخرین سوره این مجموعه) از خلال معرفی خدا و صفات و افعال او بیان می کند که هیچ شکی در این قرآن نیست چرا که شناخت کامل خداوند دلیل قطعی است بر اینکه هیچ شکی در این قرآن نیست و زمانی که مساله اینگونه باشد، شک کنندگان در این قرآن، مریضانی هستند که هیچ امیدی به شفایشان نیست.

سوره شوری: مضمون رسالت رسولان الهی، اقامه دین خدا و عدم تفرقه در آن است- بیان صفات جماعت مسلمین

سوره زخرف: بیان ویژگیهای این قرآن که: مضمون اعلی و حکیمانه دین خدا را به نمایش می گذارد/ حاملان این قرآن شریف ترین موجودات هستند/ در این قرآن علم الساعه است.

سوره دخان: تبیین موضع وموقف صحیح در مقابل شک کنندگان در این قرآن.

هر یک از این سه سوره به بیان ویژگیهای این قرآن می پردازند:

سوره شوری: این قرآن انذار دهند است، تنها راه رسیدن به حق و عدل است، روحی است که انسان به واسطه آن زنده می شود،

سوره زخرف: این قرآن علی و حکیم و است. این قرآن ذکر است، این قرآن شامل علم الساعه است.

سوره دخان: این قرآن مظهری از مظاهر رحمت الهی است.