سوره تکویر: تهییج مومنین بر عمل صالح، عملی که در قرآن بیان شده و همچنین تهییج بر استقامت بر آن اعمال
محور سوره: 21-22 سوره بقره
یَا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ (21)
ای مردم! پروردگار خود را پرستش کنید؛ آن کس که شما، و کسانی را که پیش از شما بودند آفرید، تا پرهیزکار شوید.
الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الْأَرْضَ فِرَاشاً وَ السَّمَاءَ بِنَاءً وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لَکُمْ فَلاَ تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَاداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ (22)
آن کس که زمین را بستر شما، و آسمان [ جو زمین] را همچون سقفی بالای سر شما قرار داد؛ و از آسمان آبی فرو فرستاد؛ و به وسیله آن، میوه‌ها را پرورش داد؛ تا روزی شما باشد. بنابر این، برای خدا همتایانی قرار ندهید، در حالی که می‌دانید (هیچ یک از آنها، نه شما را آفریده‌اند، و نه شما را روزی می‌دهند).
سوره تکویر بعد از دو سوره ای که در مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده اند می آید. این سوره با «اذا» شروع می شود و در ابتدای این سوره بحثی درباره روز قیامت بیان می شود. این سوره شبیه سوره واقعه است که پیش از این مشاهده شد که در آیات بعد از مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده.
به طور کلی سیاق سوره تکویر، انسان را به سوی طاعت و عمل تشویق می کند. به این صورت که این سوره بیان می کند: ای مردم، شما به عبادت و تقوا امر شده اید چرا که زمانی که قیامت اتفاق بیفتد چنین و چنان می شود (که در سوره بیان شده) در قیامت، هر کسی آنچه را که از پیش فرستاده می بیند، پس شما هم به عبادت و تقوا روی بیاورید.
مقطع اول: 1-14: ذکر مشاهد روز قیامت و بیان عظمت اتفاقی که در آن روز می افتد
در این مقطع مشاهد روز قیامت و عظمت اتفاقی که در آن روز می افتد بیان می شود تا به آیه «عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ» می رسد و این آیه ای است که سیاق سوره بر آن قائم است. در این آیه هشداری برای نفس بشری است که از شرور دوری کند و همچنین تهییج نفس بشری است برای اینکه به سمت خیر و خوبی ها برود.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ (0)
به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
إِذَا الشَّمْسُ کُوِّرَتْ (1)
در آن هنگام که خورشید در هم پیچیده شود،
وَ إِذَا النُّجُومُ انْکَدَرَتْ (2)
و در آن هنگام که ستارگان بی‌فروغ شوند،
وَ إِذَا الْجِبَالُ سُیِّرَتْ (3)
و در آن هنگام که کوه‌ها به حرکت درآیند،
وَ إِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ (4)
و در آن هنگام که باارزش‌ترین اموال به دست فراموشی سپرده شود،
وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ (5)
و در آن هنگام که وحوش جمع شوند،
وَ إِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ (6)
و در آن هنگام که دریاها برافروخته شوند،
وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ (7)
و در آن هنگام که هر کس با همسان خود قرین گردد،
وَ إِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ (8)
و در آن هنگام که از دختران زنده به گور شده سؤال شود:
بِأَیِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ (9)
به کدامین گناه کشته شدند؟!
وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ (10)
و در آن هنگام که نامه‌های اعمال گشوده شود،
وَ إِذَا السَّمَاءُ کُشِطَتْ (11)
و در آن هنگام که پرده از روی آسمان برگرفته شود،
وَ إِذَا الْجَحِیمُ سُعِّرَتْ (12)
و در آن هنگام که دوزخ شعله‌ور گردد،
وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ (13)
و در آن هنگام که بهشت نزدیک شود،
عَلِمَتْ نَفْسٌ مَا أَحْضَرَتْ (14)
(آری در آن هنگام) هر کس می‌داند چه چیزی را آماده کرده است!
مقطع دوم: 15-29: تذکر به استقامت در راهی که قرآن معرفی کرده
این مقطع با قسم شروع شده و سپس جواب قسم می آید و می فرماید: «إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ» یعنی این قرآن کلام فرستاده بزرگواری است. سپس مقطع ادامه پیدا می کند تا به آیه: «إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعالَمِینَ» می رسد که در اینجا هم منظور، قرآن است. به این ترتیب این مقطع انسان را به قرآن و استقامت در راهی که قرآن معرفی می کند تذکر می دهد. و به این صورت راه عمل صالح را نشان می دهد که همان راهی است که کتاب خدا معرفی می کند.
فَلاَ أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ (15)
سوگند به ستارگانی که بازمی‌گردند،
الْجَوَارِ الْکُنَّسِ (16)
حرکت می‌کنند و از دیده‌ها پنهان می‌شوند،
وَ اللَّیْلِ إِذَا عَسْعَسَ (17)
و قسم به شب، هنگامی که پشت کند و به آخر رسد،
وَ الصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ (18)
و به صبح، هنگامی که تنفّس کند،
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ (19)
که این (قرآن) کلام فرستاده بزرگواری است [ جبرئیل امین]
ذِی قُوَّةٍ عِنْدَ ذِی الْعَرْشِ مَکِینٍ (20)
که صاحب قدرت است و نزد (خداوند) صاحب عرش، مقام والائی دارد!
مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِینٍ (21)
در آسمانها مورد اطاعت (فرشتگان) و امین است!
وَ مَا صَاحِبُکُمْ بِمَجْنُونٍ (22)
و مصاحب شما [ پیامبر] دیوانه نیست!
وَ لَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِینِ (23)
او (جبرئیل) را در اُفق روشن دیده است!
وَ مَا هُوَ عَلَى الْغَیْبِ بِضَنِینٍ (24)
و او نسبت به آنچه از طریق وحی دریافت داشته بخل ندارد!
وَ مَا هُوَ بِقَوْلِ شَیْطَانٍ رَجِیمٍ (25)
این (قرآن) گفته شیطان رجیم نیست!
فَأَیْنَ تَذْهَبُونَ (26)
پس به کجا می‌روید؟!
إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ (27)
این قرآن چیزی جز تذکّری برای جهانیان نیست،
لِمَنْ شَاءَ مِنْکُمْ أَنْ یَسْتَقِیمَ (28)
برای کسی از شما که بخواهد راه مستقیم در پیش گیرد!
وَ مَا تَشَاءُونَ إِلاَّ أَنْ یَشَاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ (29)
و شما اراده نمی‌کنید مگر اینکه خداوند -پروردگار جهانیان- اراده کند و بخواهد!
- يكشنبه ۴ تیر ۹۶
