سوره بینه: بحثی درباره کافرین و اصرارشان بر عناد و بشارت به مومنین

محور سوره: 26-27 سوره بقره

إِنَّ اللَّهَ لاَ یَسْتَحْیِی أَنْ یَضْرِبَ مَثَلاً مَا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا فَأَمَّا الَّذِینَ آمَنُوا فَیَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَ أَمَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَیَقُولُونَ مَا ذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهٰذَا مَثَلاً یُضِلُّ بِهِ کَثِیراً وَ یَهْدِی بِهِ کَثِیراً وَ مَا یُضِلُّ بِهِ إِلاَّ الْفَاسِقِینَ‌ (26)

خداوند از این که (به موجودات ظاهرا کوچکی مانند) پشه، و حتی کمتر از آن، مثال بزند شرم نمی‌کند. (در این میان) آنان که ایمان آورده‌اند، می‌دانند که آن، حقیقتی است از طرف پروردگارشان؛ و اما آنها که راه کفر را پیموده‌اند، (این موضوع را بهانه کرده) می‌گویند: «منظور خداوند از این مثل چه بوده است؟!» (آری،) خدا جمع زیادی را با آن گمراه، و گروه بسیاری را هدایت می‌کند؛ ولی تنها فاسقان را با آن گمراه می‌سازد!

الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثَاقِهِ وَ یَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولٰئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ‌ (27)

فاسقان کسانی هستند که پیمان خدا را، پس از محکم ساختن آن، میشکنند؛ و پیوندهایی را که خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده، و در روی زمین فساد میکنند؛ اینها زیانکارانند.

در سوره قدر بحث درباره قرآن و نزول آن در شب قدر و عظمت آن بود، سوره بینه بیان می کند تا زمانی که اهل کتاب به پیامبری که این قرآن بر او نازل شده ایمان نیاورند، از مشرکین جدا نیستند. و در ادامه موقف آن مشرکین را در مقابل رسول الله ص و قرآن بیان می کند. به این ترتیب ارتباط بین سوره بینه و سوره قدر روشن است.

در این سوره مشاهده می شود که کافرین دو بخش هستند، اهل کتاب و مشرکین همچنین در این سوره تفصیل وبشارتی برای مومنینی که اعمال صالح انجام می دهند مشاهده می شود. همچنین در این سوره مشخص می شود چگونه با وجود این قرآن طاهر و مطهر و محکم که به اخلاص و برپایی نماز و پرداخت زکات امر می کند، کافرین که شامل اهل کتاب و مشرکین هستند، گمراه می شوند و دلیل این امر فقط این است که آنها «شر البریه» هستند و سبب هدایت مومنین هم این است که آنها «خیر البریه» هستند. و اینها مفاهیمی است که با آیات محور سوره ارتباط دارد.

سوره بینه

این سوره بیان می کند که اصناف کافران (شامل مشرکین و اهل کتاب) دائما در حالت کفر هستند و به واسطه ارسال رسول ص که صاحب این کتاب (قرآن) است این امکان وجود دارد که این استمرار قطع شود و آنها از حالت کفر خارج شوند. پس خداوند رسولی را فرستاد و به جای اینکه همگی –خصوصا اهل کتاب- به رسالت ایشان ایمان بیاورند، متفرق شدند و گروهی کافر شده و گروهی ایمان آوردند. با اینکه مضمون رسالت جدیدی که به سوی آنها آمده، به قدری کامل است که هیچ کس نمی تواند نقصی در آن پیدا کند  چرا که مضمون این رسالت، دعوت به اخلاص در عبادت و برپایی نماز و پرداخت زکات است و این همان آیین مستقیم و پایدار است که هیچ شکی در آن نیست.

پس زمانی که به همه این احوال، بخش عظیمی از اهل کتاب و مشرکین برای خودشان راه کفر را انتخاب کردند، جزایشان آتش است و آنها بدترین خلق خداوند هستند و در مقابل خداوند پاداشی را که برای مومنین آماده کرده از بهشت ها و رضایتش به سبب خشیت آنها در مقابل خداوند را بیان می کند.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ‌ (0)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

لَمْ یَکُنِ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَ الْمُشْرِکِینَ مُنْفَکِّینَ حَتَّى تَأْتِیَهُمُ الْبَیِّنَةُ (1)

کافران از اهل کتاب و مشرکان (می‌گفتند:) دست از آیین خود برنمی‌دارند تا دلیل روشنی برای آنها بیاید،

رَسُولٌ مِنَ اللَّهِ یَتْلُو صُحُفاً مُطَهَّرَةً (2)

پیامبری از سوی خدا (بیاید) که صحیفه‌های پاکی را (بر آنها) بخواند،

فِیهَا کُتُبٌ قَیِّمَةٌ (3)

و در آن نوشته‌های صحیح و پرارزشی باشد! (ولی هنگامی که آمد ایمان نیاوردند، مانند اهل کتاب).

وَ مَا تَفَرَّقَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَةُ (4)

اهل کتاب (نیز در دین خدا) اختلاف نکردند مگر بعد از آنکه دلیل روشن برای آنان آمد!

وَ مَا أُمِرُوا إِلاَّ لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ وَ یُقِیمُوا الصَّلاَةَ وَ یُؤْتُوا الزَّکَاةَ وَ ذٰلِکَ دِینُ الْقَیِّمَةِ (5)

و به آنها دستوری داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند در حالی که دین خود را برای او خالص کنند و از شرک به توحید بازگردند، نماز را برپا دارند و زکات را بپردازند؛ و این است آیین مستقیم و پایدار!

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ وَ الْمُشْرِکِینَ فِی نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا أُولٰئِکَ هُمْ شَرُّ الْبَرِیَّةِ (6)

کافران از اهل کتاب و مشرکان در آتش دوزخند، جاودانه در آن می‌مانند؛ آنها بدترین مخلوقاتند!

إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولٰئِکَ هُمْ خَیْرُ الْبَرِیَّةِ (7)

(امّا) کسانی که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، بهترین مخلوقات (خدا) یند!

جَزَاؤُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَداً رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذٰلِکَ لِمَنْ خَشِیَ رَبَّهُ‌ (8)

پاداش آنها نزد پروردگارشان باغهای بهشت جاویدان است که نهرها از زیر درختانش جاری است؛ همیشه در آن می‌مانند! (هم) خدا از آنها خشنود است و (هم) آنها از خدا خشنودند؛ و این (مقام والا) برای کسی است که از پروردگارش بترسد!