سوره جن: معرفی نمونه ای از خلقی که به محض شنیدن انذار، آن را قبول کردند- ذکر ویژگیهای دعوت رسول الله ص

محور سوره: 6 سوره بقره

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ (6)

بی تردید برای کسانی که (به خدا و آیاتش) کافرند مساوی است، چه (از عذاب) بیمشان دهی یا بیمشان ندهی، ایمان نمی آورند.

خَتَمَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَعَلى سَمْعِهِمْ وَعَلى أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ وَلَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ (7)

خدا بر دلها و گوشهای آنان مهر نهاده؛ و بر چشمهایشان پرده‌ای افکنده شده؛ و عذاب بزرگی در انتظار آنهاست.

این سوره کامل کننده سوره نوح ع است به این صورت که سوره نوح نمونه ای از امتی بود که انذارشان فایده ای برایشان نداشت و سوره جن نمونه ای از خلقی را بیان می کند که به محض شنیدن انذار، آن را قبول کردند. این بیان تشویقی برای مکلفین است تا دعوت خداوند را قبول کنند.

این سوره (سوره جن) نمونه ای از موقف صحیح در مقابل انذار نذیر (پیامبر ص) را معرفی می کند و به نذیر (پیامبر ص) آموزش می دهد که چگونه انذار دهد و به همین دلیل با کلمه «قل» شروع می شود و این کلمه در این سوره تکرار می شود. سوره به نذیر (پیامبر ص) امر می کند که داستان اجنه ای را ذکر کند که به محض شنیدن قرآن، به آن ایمان آوردند و سپس به ایشان امر می کند که مجموعه ای از مطالب را به ایشان اعلام کند که در حقیقت اقامه حجت هایی علیه کافران است.

این سوره با سوره انبیا هم محور است. در اواخر سوره انبیا مشاهده می شود که بیان شده: «قُلْ إِنَّما یُوحى إِلَیَّ أَنَّما إِلهُکُمْ إِلهٌ واحِدٌ، فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ» و مشاهده می شود که سوره جن با آیه: «قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ...» شروع می شود.همچنین بعد از سوره انبیا، سوره حج با آیه «یا ایها» آغاز می شود و مشاهده می شود که بعد از سوره جن هم سوره مزمل با «یا ایها» شروع می شود و این نشان می دهد که سوره جن در مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده و سوره ی بعدی در آیات بعد از مقدمه سوره بقره تفصیل داده می شوند. شباهت های دیگری هم بین این سوره و سوره انبیا وجود دارد و اشاره می کند به اینکه محور این سوره به درستی انتخاب شده است.

اجنه ای که این سوره درباره آنها بحث می کند، همان اجنه ای هستند که در سوره احقاف هم ذکری از آنها به میان آمد. داستانی که برای این اجنه نقل می کنند به این صورت است که 7 نفر از اجنه به مکه آمدند تا بدانند علت اینکه شهاب ها زیاده شده و بین اجنه و اخبار آسمانی فاصله ایجاد کرده چیست؟ در این حال نبی الله ص را در حال نماز و خواندن قرآن در مسجد الحرام دیدند و پس از شنیدن قرآن به ایشان ایمان آوردند.

سوره نوح بر عذاب دنیوی قومی که انذار رسولش را نمی پذیرفت تاکید داشت و سوره جن بر عذاب اخروی چنین قومی تاکید می کند. با این تفاوت که آن سوره (سوره نوح) از پیامبر پیشین بحث می کند و این سوره از رسول الله ص (خاتم النبیین). پس مظاهر تکامل بین سوره نوح و سوره جن، یکی دو مورد نیست بلکه این دو سوره از جوانب متعدد کامل کننده یکدیگر هستند و هر دو سوره هم محور واحدی دارند و در یک مجموعه واحد هم هستند.

بیان شد که سوره های حاقه، معارج، نوح و جن، همگی در مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده اند. و بیان شد که سوره های مزمل و مدثر هم در آیه بعد از مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده اند. سوره جن هم خصائص و ویژگیهای دعوت رسول الله ص را بیان کرده و بعد از ذکر این خصائص سوره های مزمل و مدثر می آیند تا رسول الله ص را به عبادت خدا امر کنند. همچنین مشاهده می شود که خطاب در سوره جن متوجه رسول الله ص است و همینطور سوره های مزمل و مدثر هم خطابشان متوجه رسول الله ص است «یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ یا أَیُّهَا الْمُدَّثِّرُ».