اندیشه امین

مجموعه هفتم: بیان تکلیف و انواع عبادات

این مجموعه شامل دو سوره است. سوره اول (سوره قیامت) در مقدمه سوره بقره و سوره دوم (سوره انسان) در بعد از مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده اند این دو سوره یکدیگر را کامل می کنند و تفصیل مقدمه و بعد از مقدمه سوره بقره در این دو سوره، جدید و دارای لطایف خاص خودش است.

سوره قیامت درباره اصل بحث تکلیف و اسابی که باعث می شود انسان از زیر بار مسئولیت تکلیف فرار کند بحث می کند. خداوند انسان ها را تکلیف کرده که از متقین باشند، اما خیلی از آنها از این حقیقت فرار می کند و معالجه این مساله، در سوره قیامت بیان شده.

سوره دهر (انسان) بیان شده تا در بعد از مقدمه سوره بقره تفصیل داده شود. این سوره انواع عبادت را شرح داده و چیزهایی که خداوند برای کافرین و مومنین آماده کرده و همچنین موضوع نزول قرآن را شرح و تفصیل می دهد. و این معانی است که آیات بعد از مقدمه سوره بقره درباره آنها بحث می کند.

با اندکی دقت متوجه خواهیم شد که سوره انسان (در این مجموعه) با سوره های مزمل و مدثر (در مجموعه ششم) همگی در آیات بعد از مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده اند. پس این سوره ها داراین معانی مشترکی خواهند بود.

مساله ای که باعث شد متوجه شویم که سوره قیامت ابتدای یک مجموعه است، این است که این سوره با قسم شروع شده و مساله ای که باعث شد متوجه شویم سوره انسان انتهای این مجموعه است، این است که بعد از آن سوره مرسلات ذکر شده که آن سوره هم با قسم شروع می شود و این نشان می دهد که آن سوره ابتدای یک مجموعه جدید است. همچنین شروع سوره انسان با «هل» شروه شده، همانند خواهرش سوره غاشیه و از آنجا که سوره غاشیه انتهای مجموعه خودش است، سوره انسان هم انتهای مجموعه خودش است.