اندیشه امین

بیان پایانی درباره قسم اول قرآن

قسم اول از اقسام چهارگانه قرآن کریم، شامل سوره های بقره و آل عمران و نساء و مائده و انعام و اعراف و انفال و توبه بود با این توضیح که دو سوره انفال و توبه، در حکم یک سوره در نظر گرفته شدند و به این ترتیب سوره های «سبع طوال» از سوره بقره تا سوره توبه را شامل شدند. که این تقسیم بندی بر طبق حدیثی از رسول الله صلی الله علیه و آله است که فرموده اند: «خداوند سوره های سبع طوال را به جای تورات به من عطا کرد و سوره های مئین را به جای انجیل و سوره های مثانی را به جای زبور و سوره های مفصل را به عنوان زیادی و فضل به من عطا کرد.»

یکی از نشانه هایی که مشخص می کند سوره توبه انتهای قسم اول قرآن است، این است که سوره یونس (سوره بعد از سوره توبه) از نظر ساختار و معنی با سوره های بعد از آن مناسبت دارد. و با حروف مقطعه ای شروع می شود که سوره های بعد از آن هم با همان حروف مقطعه شروع می شوند.

در قسم اول قرآن برای اولین بار سوره بقره به طور کامل تفصیل داده شد. به عبارتی می توان اینگونه بیان کرد که مقاطع و آیات سوره بقره به صورت اجمال بیان شده اند و سوره های شش گانه بعد از سوره بقره، برای توضیح این اجمال و بیان شده اند.

در ادامه هدف کلی هر یک از سوره های این قسم بیان می شود:

سوره بقره: بحث شمول اسلام و حقیقت تقوا و روش های رسیدن به تقوا

سوره آل عمران: بیان بحث تقوا و مواضع روزانه و حیاتی و منسجمی که با بحث تقوا مرتبط است

سوره نساء: بیان روش رسیدن به تقوا

سوره مائده: کسی که به سوی تقوا نرود، گمراه می شود

سوره انعام: وجوب عبودیت خداوند و تلاش در جهت شکر خداوند

سوره اعراف: ضرورت تبعیت از هدایتی که خدا نازل کرده و ترک غیر آن

سوره انفال و توبه: ضرورت جنگ و جهاد در اسلام و بیان استدلال در این زمینه و خالی شدن از هر مانع مادی و معنوی که باعث می شود بحث جهاد سست شود.