سوره ماعون: آثار تکذیب روز قیامت در زندگی روزمره بشر

محور سوره: 8-10 سوره بقره

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ مَا هُمْ بِمُؤْمِنِینَ‌ (8)

گروهی از مردم کسانی هستند که می‌گویند: «به خدا و روز رستاخیز ایمان آورده‌ایم.» در حالی که ایمان ندارند.

یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ مَا یَخْدَعُونَ إِلاَّ أَنْفُسَهُمْ وَ مَا یَشْعُرُونَ‌ (9)

می‌خواهند خدا و مؤمنان را فریب دهند؛ در حالی که جز خودشان را فریب نمی‌دهند؛ (اما) نمی‌فهمند.

فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا کَانُوا یَکْذِبُونَ‌ (10)

در دلهای آنان یک نوع بیماری است؛ خداوند بر بیماری آنان افزوده؛ و به خاطر دروغهایی که میگفتند، عذاب دردناکی در انتظار آنهاست.

در مقدمه سوره بقره بعد از بحثی که درباره متقین و کافرین شده، قسمت عظیمی از بحث به منافقین اختصاص می یابد. این بحث از آیه 8 سوره بقره شروع می شود:  «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَ مَا هُمْ بِمُؤْمِنِینَ‌» آنها کسانی هستند که به ایمان به خدا و روز قیامت دعوت می کنند، ولی خودشان ایمان ندارند و به همین دلیل از «مکذبین» هستند. سوره ماعون هم با آیه: «أَ رَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ‌» شروع شده و آثار تکذیب در سلوک انسان را بیان می کند و از آنجا که تکذیب روز قیامت اخلاق مشترک بین منافقین و کافرین است و آثار واحدی در نزد همه دارد، در ابتدای سوره ذکر نشده که منافقین هستند ولی از خاتمه سوره که بیان می کند «وای بر نمازگزاران» می توان فهمید که منظور سوره، همان منافقین هستند.

پس این سوره به قضیه نفاق مرتبط است و از آنجا که حاصل نفاق کفر است، می توان به این نتیجه رسید که بخشی از این سوره در آن واحد درباره کفر و نفاق بحث می کند.