سوره مطففین: بحثی درباره ابرار و فجار

محور سوره: 1-7 سوره بقره

الم‌ (1)

الم (بزرگ است خداوندی که این کتاب عظیم را، از حروف ساده الفبا به وجود آورده).

ذٰلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ‌ (2)

آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد؛ و مایه هدایت پرهیزکاران است.

الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ‌ (3)

(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [آنچه از حس پوشیده و پنهان است‌] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.

وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ مَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ‌ (4)

و آنان که به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پیش از تو (بر پیامبران پیشین) نازل گردیده، ایمان می‌آورند؛ و به رستاخیز یقین دارند.

أُولٰئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‌ (5)

آنان بر طریق هدایت پروردگارشانند؛ و آنان رستگارانند.

إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لاَ یُؤْمِنُونَ‌ (6)

کسانی که کافر شدند، برای آنان تفاوت نمی‌کند که آنان را (از عذاب الهی) بترسانی یا نترسانی؛ ایمان نخواهند آورد.

خَتَمَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَ عَلَى سَمْعِهِمْ وَ عَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ‌ (7)

خدا بر دلها و گوشهای آنان مهر نهاده؛ و بر چشمهایشان پرده‌ای افکنده شده؛ و عذاب بزرگی در انتظار آنهاست.

سوره مطففین با بحثی درباره کم فروشی در میزان شروع می شود تا بحث به بیانی درباره فجار و بیانی درباره ابرار برسد. بحثی درباره مجرمین و موقف و موضع آنها در برابر مومنین در دنیا و حال این مجرمین در آخرت و بیان حال مومنین در آخرت. از این بیان کوتاه متوجه می شویم که این سوره درباره متقن و کافرین بحث می کند به این ترتیب که با کلامی درباره کافرین شروع شده و سپس درباره متقین بحث می کند و در ادامه درباره هر دو طرف بحث می کند.همانطور که در مقدمه سوره بقره درباره متقین و کافرین بحث شده بود.

بحث درباره متقین، تصور ما درباره کافرین را تعمیق می بخشد و همچنین بحث درباره کافرین، تصورمان از متقین را تعمیق می بخشد. در سوره مطففین، بحث درباره متقین و کافرین در آن واحد بیان شده و به همین دلیل می گوییم محور سوره مطففین، مقدمه سوره بقره است.

این سوره با ذکر خُلقی از اخلاق کافران شروع شده و با بحثی درباره فجار و کفار و بیان بعضی از اخلاق کافرین و اینکه خداوند بر قلوب آنها مهر زده و بیان علت این امر ادامه پیدا می کند. و از خلال این بیان، بعضی از صفات متقین که در مقابل این اخلاق وجود دارد، شناخته می شود. سپس سوره درباره ابرار و مومنین بحث می کند و بیان می کند که آنها چه نعمت هایی نزد خداوند دارند. در آینده مشاهده خواهد شد که یکی از مجموعه های این قسم، با سوره عصر شروع شده و با سوره همزه به پایان می رسد. سوره همزه همانند سوره مطففین با «ویل» شروع شده و آن سوره هم درباره اخلاق کافرین بحث می کند (همانگونه که ابتدای سوره مطففین چنین بیانی دارد.) ولی سوره مطففین نقشی همانند نقش دو سوره عصر و همزه را یکجا دارد و همانگونه که سوره عصر درباره اخلاق نجات یافتگان نزد خداوند بحث می کند و سوره همزه هم از اخلاق هلاک شدگان نزد خدا، پس سوره مطففین درباره اخلاق نجات یافتگان و هلاک شدگان بحث می کند. و به این ترتیب در همه ی مقدمه سوره بقره تفصیل داده شده چرا که نفاق شعبه ای از کفر است و بحث درباره کافرین، شامل بحث درباره منافقین هم می شود.