اندیشه امین

سوره قیامت: بحث درباره تکلیف و اسبابی که باعث می شود انسان از زیر بار مسئولیت تکلیف فرار کند- بیان دو تصور اشتباه درباره روز قیامت و رد آنها

محور سوره: مقدمه سوره بقره (آیات 1-20)

سوره قیامت با دو قَسَمی شروع می شود که پاسخ داده نمی شوند چرا که جواب قسم، مفهومی از سیاق سوره است. پس از دو قَسَم، سوره در آیات 3 و 36 به دو ظن کافرین درباره روز قیامت که با روی گردانی از تکلیف ارتباط دارد، پاسخ می دهد: «أَیَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ» (آیه 3) و «أَیَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ یُتْرَکَ سُدىً» (آیه 36). همچنین در وسط سوره درباره کیفیت تبلیغ قرآن به رسول الله ص توضیحاتی داده می شود همچنین بحثی درباره موت و مرگ کافر بیان شده. اینکه چگونه خداوند را بدون ایمان و نماز، بلکه با تکذیب و اعراض ملاقات می کند.

مقدمه سوره بقره (که محور این سوره است) بحثی درباره متقین و کافرین و منافقین دارد و بیان می کند که منافقین کافرند و هر یک از دو گروه متقین و کافرین، یکی از طرفهای درگیری در مورد روز قیامت هستند. پس کافرین کسانی هستند که ایمان ندارند و نماز برپا نمی دارند و به قرآن التزامی ندارند چرا که به روز قیامت ایمان ندارند و تصور می کنند که انسان بی هدف رها شده اما متقین به قرآن ملتزمند و ایمان دارند و نماز برپا می دارند و انفاق می کنند چرا که به روز قیامت ایمان دارند و می دانند که بی هدف رها نشده اند. پس همانطور که توضیح داده شد مشاهده می شود که معانی سوره قیامت، به معانی مقدمه سوره بقره ارتباط دارد.

این سوره تصورات اشتباه درباره روز قیامت و تکلیف انسان در دنیا را بیان کرده و آنها را رد می کند. این سوره ضرورت ایمان و قیام به تکلیف را تعمیق می بخشد و این از بدیهیات اولیه ای است که برای متقی شدن به آن نیاز است.