سوره شوری: مضمون رسالت رسولان الهی، اقامه دین خدا و عدم تفرقه در آن است- بیان صفات جماعت مسلمین
محور سوره: 1-5 سوره بقره
الم (1)
الم (بزرگ است خداوندی که این کتاب عظیم را، از حروف ساده الفبا به وجود آورده).
ذٰلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ (2)
آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد؛ و مایه هدایت پرهیزکاران است.
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ (3)
(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [آنچه از حس پوشیده و پنهان است] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.
وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ مَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ (4)
و آنان که به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پیش از تو (بر پیامبران پیشین) نازل گردیده، ایمان می‌آورند؛ و به رستاخیز یقین دارند.
أُولٰئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5)
آنان بر طریق هدایت پروردگارشانند؛ و آنان رستگارانند.
همانطور که بیان شد، محور سوره شوری همان محور سوره طه است.
بحث ساختاری:
سوره شوری از سه مقطع تشکیل شده که همه مقاطع آن با کلمه «کذلک» شروع می شوند. و از ابتدای مقاطع دوم و سوم که کذلک همراه با واو عاطفه است «و کذلک» متوجه می شویم که این دو مقطع هم عطف بر مقطع اول سوره هستند و این، وحدت سوره را نشان می دهد.
این سوره درباره صفات جماعت مسلمین بحث می کند و اگر جماعت مسلمین بتوانند این صفات را در خود جمع کنند، می توان آنها را با عنوان جماعت مسلمین خواند.
بحث معنایی:
بیان شد که تشابهات زیادی بین سوره شوری و سوره طه وجود دارد. یکی دیگر از این تشابهات پایان دو سوره است: در پایان سوره طه داریم: «فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِیِّ وَمَنِ اهْتَدى» و در پایان این سوره مشاهده می کنیم: «وَإِنَّکَ لَتَهْدِی إِلى صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ* صِراطِ اللَّهِ الَّذِی لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَما فِی الْأَرْضِ أَلا إِلَى اللَّهِ تَصِیرُ الْأُمُورُ»
سوره شوری از سه مقطع تشکیل شده که این سه مقطع شروع های یکسان و شبیه به هم دارند. جا داشت که بگوییم این سوره از یک مقدمه، یک مقطع طولانی و یک خاتمه تشکیل شده است. هر یک از مقدمه، مقطع و خاتمه در مورد 1) نزول قرآن و 2) مالکیت خداوند بر آسمانها و زمین بحث کرده اند که در ذکر این دو معنی در سه مقطع سوره اشاره ای به ارتباط وحی به موضوع مالکیت خداوند وجود دارد.
