سوره سجده: این قرآن از جانب خداست و هیچ شکی در آن نیست
محور سوره: آیات 1-5 سوره بقره
الم (1)
الم (بزرگ است خداوندی که این کتاب عظیم را، از حروف ساده الفبا به وجود آورده).
ذٰلِکَ الْکِتَابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ (2)
آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد؛ و مایه هدایت پرهیزکاران است.
الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ (3)
(پرهیزکاران) کسانی هستند که به غیب [آنچه از حس پوشیده و پنهان است] ایمان می‌آورند؛ و نماز را برپا می‌دارند؛ و از تمام نعمتها و مواهبی که به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.
وَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَیْکَ وَ مَا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِکَ وَ بِالْآخِرَةِ هُمْ یُوقِنُونَ (4)
و آنان که به آنچه بر تو نازل شده، و آنچه پیش از تو (بر پیامبران پیشین) نازل گردیده، ایمان می‌آورند؛ و به رستاخیز یقین دارند.
أُولٰئِکَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5)
آنان بر طریق هدایت پروردگارشانند؛ و آنان رستگارانند.
سوره آل عمران که تفصیل دهنده مقدمه سوره بقره است، با «الم» شروع می شود و چهار سوره ابتدایی این مجموعه نیز همگی با «الم» شروع می شوند. سوره سجدی چهارمین سوره از این چهار سوره است.
بحث معنایی
این سوره با آیه: «الم تَنْزِیلُ الْکِتابِ لا رَیْبَ فِیهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمِینَ» شروع می شود و ارتباط بین این سوره و آیات ابتدایی سوره بقره واضح است. آیه دوم سوره هم: «أَمْ یَقُولُونَ افْتَراهُ بَلْ هُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أَتاهُمْ مِنْنَذِیرٍ مِنْ قَبْلِکَ لَعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ» است که در سیاق از بین بردن شک و ریب از این قرآن است و سپس حکمت نزول این قرآن را مشخص کرده و سپس سوره مباحثی را درباره خداوند بیان می کند تا معرفتمان را نسبت به او افزایش دهد و در این بیان دلایل حتمی بودن وحی و عجیب نبودن انزال این قرآن بیان می شود و سپس سوره از سببی از اسباب کفر کافرین به این قرآن را بیان کرده و آن را رد می کند.
سپس از علامت ایمان جازم و قوی به این قرآن سخن به میان آورده و بین مومنین و کافرین مقایسه می کند و... و سپس بیان می کند که هیچ کس ظالم تر از کسی که به این آیات تذکر داده می شود و از این آیات روی می گرداند نیست و در ادامه هم معانی دیگری را تذکر می دهد.
و کسی که موضوع اصلی این سوره را درک کند، متوجه می شود که سوره های این زمره هریک دیگری را تکمیل می کند و هر یک از این سوره ها موضوع اصلی خودش را از مجموعه موضوعاتی که مقدمه سوره بقره به آنها اشاره کرده بود داشت.
موضوع اصلی سوره عنکبوت درباره آثار ایمان بود
موضوع اصلی سوره روم درباره روز قیامت بود
موضوع اصلی سوره لقمان هدایت به این قرآن بود
موضوع اصلی این سوره (سوره سجده) رفع هرگونه شکی از این قرآن است.
بحث ساختاری
همانطور که در انتهای سوره لقمان بیان شد: از بررسی ابتدای سوره بقره، با ابتدای سوره لقمان و سوره سجده موارد زیر فهمیده می شود:
ابتدای سوره بقره: «الم* ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ.»
ابتدای سورة لقمان: «الم* تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْحَکِیمِ* هُدىً و رحمه للمحسنین»
ابتدای سورة السجدة: «الم* تَنْزِیلُ الْکِتابِ لا رَیْبَ فِیهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمِینَ.»
مشاهده می شود که کلمه «هُدىً» که در آیات ابتدایی سوره بقره آمده، در ابتدای سوره لقمان هم وارد شده، اما در ابتدای سوره سجده نیامده.
کلمه «لا رَیْبَ فِیهِ» که در ابتدای سوره بقره وارد شده، در ابتدای سوره سجده وارد شده، اما در ابتدای سوره لقمان وارد نشده.
بنابراین سوره سجده تفصیل آیات ابتدایی سوره بقره را تکمیل می کند و این تکمیل به شکل خاص در موضوع هدایت و شک به این قرآن اتفاق می افتد.
- دوشنبه ۲۷ ارديبهشت ۹۵
- ادامه مطلب
