سوره زلزله: بحث درباره رجوع انسان به سوی خداوند و بیان قاعده حساب و جزا در آن روز

محور سوره: 28 سوره بقره

کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ کُنْتُمْ أَمْوَاتاً فَأَحْیَاکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ‌ (28)

چگونه به خداوند کافر می‌شوید؟! در حالی که شما مردگان (و اجسام بی‌روحی) بودید، و او شما را زنده کرد؛ سپس شما را می‌میراند؛ و بار دیگر شما را زنده می‌کند؛ سپس به سوی او بازگردانده می‌شوید. (بنابر این، نه حیات و زندگی شما از شماست، و نه مرگتان؛ آنچه دارید از خداست).

در سوره بقره بعد از آیاتی که محور سوره بینه قرار گرفته اند، آیه محور این سوره بیان می شود. در محور این سوره باید بر جمله: «ثم إلیه ترجعون» دقت شود چرا که سوره زلزله درباره رجوع انسان به سوی خداوند و اتفاقاتی که در آن روز می افتد بحث می کند. به این ترتیب ارتباط بین سوره و محورش مشخص می شود.

ارتباط بین سوره زلزله و سوره بینه به حدی است که می توان سوره زلزله را ادامه و استمرار سوره بینه شناخت چرا که خاتمه سوره بینه درباره جزای کافرین و مومنین در روز قیامت بحث می کند و سوره زلزله هم اتفاقاتی که در آن روز می افتد را بیان می کند و قاعده حساب و جزا در آن روز را بیان می کند.

سوره زلزله: تفصیل بحث رجوع انسان به سوی خدا

با توجه به وضوع تسلسل سوره، نیازی به بحث درباره این سوره نیست اما ارتباط این سوره به محورش به این صورت است که آیه محور درباره رجوع به سوی خدا بحث می کند و این سوره بیان می کند که این رجوع چه زمانی اتفاق خواهد افتاد و چگونه خواهد بود و... پس ارتباط سوره با محورش واضح است. به عبارت دیگر این سوره در بخشی از آیه محور تفصیل داده شده که همان موضوع رجوع به سوی خداوند است ولی با تفصیل جدیدی که مخصوص این سوره است.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ‌ (0)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا (1)

هنگامی که زمین شدیداً به لرزه درآید،

وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا (2)

و زمین بارهای سنگینش را خارج سازد!

وَ قَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا (3)

و انسان می‌گوید: «زمین را چه می‌شود (که این گونه می‌لرزد)؟!»

یَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا (4)

در آن روز زمین تمام خبرهایش را بازگو می‌کند؛

بِأَنَّ رَبَّکَ أَوْحَى لَهَا (5)

چرا که پروردگارت به او وحی کرده است!

یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتاً لِیُرَوْا أَعْمَالَهُمْ‌ (6)

در آن روز مردم بصورت گروه‌های پراکنده (از قبرها) خارج می‌شوند تا اعمالشان به آنها نشان داده شود!

فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ‌ (7)

پس هر کس هموزن ذرّه‌ای کار خیر انجام دهد آن را می‌بیند!

وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرَهُ‌ (8)

و هر کس هموزن ذرّه‌ای کار بد کرده آن را می‌بیند!